Peeters en Demir richten Taskforce op voor opschaling aanpak wateroverlast in Westhoek

De Vlaamse regering richt een Taskforce op om op relatief korte termijn een verder antwoord te bieden op de extreme wateroverlast in de Westhoek, en zal een concreet actieplan uitrollen om dergelijke situaties in de toekomst te voorkomen. “Na de waterbom in juli 2021 hebben we het advies ‘Weerbaar Waterland’ en het Vlaams Klimaatadaptatieplan opgemaakt als vervolg op de Blue Deal. Met die als leidraad willen we samen met alle partners binnen de Vlaamse regering bekijken welke bijkomende maatregelen we moeten nemen, om de kwetsbare regio verder voor te bereiden op deze extreme weersomstandigheden. Hiervoor wordt een taskforce opgericht waarin een kernteam aan de slag zal gaan om op korte termijn een onderbouwd advies uit te brengen. Dat moet leiden tot verdere concrete acties, verbeterpunten en een raming van alle kosten zowel op korte, middellange en lange termijn, om de Westhoek en meer bijzonder het IJzerbekken te beschermen en waterveiligheid te garanderen”, lichten Vlaams minister van Mobiliteit en Openbare Werken Lydia Peeters en Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir toe.

De Vlaamse Waterweg nv, het Hydrologisch Informatiecentrum en de Vlaamse Milieumaatschappij staan als sinds de aankondiging van het rampenplan op 10 november 2023 in verruimde staat van paraatheid. Zij volgen continu (24/7) de waterpeilen en debieten in Vlaanderen op, en zijn permanent actief op het terrein om operationele taken uit te voeren, zoals het pompen van overtollig water of het verstreken van dijken als voor het vertrekken van advies aan de crisiscel.

De voorbije jaren zijn er al diverse maatregelen getroffen om de waterwegen in het beheer van De Vlaamse Waterweg nv goed te onderhouden. Het gaat dan zowel om recurrente onderhoudsinspanningen als om éénmalige baggerwerken en renovatiewerken, of de renovatiewerken aan de het sluizencomplex Ganzenpoot (Nieuwpoort), of de renovatie- en onderhoudsbaggerwerken op de IJzer. Via de Blue Deal en het Vlaams Klimaatadaptatieplan zijn er ook structurele investeringen in de ruime omgeving van de Blankaart en de Heulebeek, waar gisteren een noodingreep heeft moeten plaatsvinden.

“We zien vandaag ongeziene situaties en die hakken heel erg in. We stellen vast dat de huidige vaste voorzieningen ontoereikend zijn om dergelijke extreme debieten vanuit de Ijzer af te voeren naar de zee. De Vlaamse Waterweg nv heeft grote mobiele pompen geïnstalleerd om volop water af te voeren richting de Noordzee. Gisterenavond zijn ook grote hoeveelheden water afgevoerd via Terneuzen. We doen er alles aan om het water zo snel mogelijk weg te krijgen maar we moeten ook richting de toekomst kijken. Hoe kunnen we dergelijke scenario’s vermijden”, zegt minister Peeters.

Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir: “De gebeurtenissen sterken ons in de overtuiging dat klimaatadaptatie de focus moet zijn in plaats van navelstaren naar onze 0,13% impact op de werelduitstoot. De gevolgen van de klimaatverandering gaan we dus hoe dan ook ervaren in Vlaanderen. Dat is de reden waarom deze regering met de Blue Deal voor het eerst een plan op tafel legde dat ruimte maakt voor water in gans Vlaanderen. Het budget ging van 0 naar bijna een half miljard euro in twee jaar tijd, voor investeringen in honderden gebieden in Vlaanderen. De overstromingen bewijzen dat we die inspanningen nog tientallen jaren moeten verderzetten en opschalen. In de meest kwetsbare regio’s zal dat ook stevige rivierverruimingswerken betekenen, zoals in de Demer- en Maasvallei gebeurden”.

Taskforce

Gelet op de verdere aanpak van waterveiligheid en duurzaam waterbeheer in de Westhoek en het IJzerbekken zal op voorstel van Vlaams minister Lydia Peeters een kerngroep binnen een termijn van één maand een onderbouwd advies uitbrengen aan de Vlaamse Regering.

“De Taskforce zal niet vanaf nul moeten beginnen. We hebben onder meer het bestaande advies Weerbaar Waterland dat is opgemaakt onder leiding van toenmalig VN-Watergezant Henk Ovink na de waterbom in 2021 en waar ook al projecten zijn uit voortgevloeid. Daarnaast is er ook de Blue Deal en het Klimaatadaptatieplan”, aldus minister Peeters. “Het opzet is om zo snel mogelijk tot concrete acties te komen die we kunnen uitrollen op korte, middellange als lange termijn en zo de waterveiligheid in de Westhoek en meer bijzonder het IJzerbekken te verbeteren. Verdere investeringen in waterbeheersing van onze waterlopen zijn aan de orde, we moeten leren leven met water maar ook ruimte (terug)geven aan water.”

Deze kerngroep wordt samengesteld met experten van De Vlaamse Waterweg nv, de Vlaamse Milieumaatschappij, de Vlaamse Milieumaatschappij, de Vlaamse Landmaatschappij, de provinciegouverneur West-Vlaanderen, een vertegenwoordiging van de polder(s) en de provincie West-Vlaanderen als waterloopbeheerders, departement Kanselarij en Buitenlandse Zaken en de academische wereld.

“Rond de Heulebeek, waar gisterenavond een nooddijk opgetrokken is, hebben we een riviercontract met alle lokale besturen met investeringen om de regio te herstellen: de ingekokerde beek opnieuw openleggen, hermeanderen, een winterbed aanleggen. Waar mogelijk kopen we woningen, die helaas vergund werden, aan in overstromingsgevoelig gebieden. Ons Klimaatadaptatieplan heeft daarvoor een budget van 7 miljoen euro”, zegt minister Demir. “Maar we zullen ook in de kwetsbare omgeving van de Ijzer het voorbeeld van grootschalige investeringen zoals de Rivierherstel Leie, Sigmaplan, Demer- en Maasvallei moeten volgen. Het is dé manier om het aan te pakken, hoewel ze op het terrein ook vaak gecontesteerd worden. En ook Frankrijk zal mee inspanningen moeten leveren, anders is het letterlijk dweilen met de kraan open”.

Internationale samenwerking

Binnen de taskforce wordt ook afstemming voorzien met de prefectuur van het Franse departement Nord, de Franse waterbeheerders en met zowel DKBUZA als via de federale diplomatieke kanalen. Dit moet leiden tot een verdere verankering van afspraken rond internationaal waterbeheer. Daarnaast zet ministers Peeters en Demir samen met premier Alexander De Croo ook het bovenstrooms bergen van water op de Europese agenda, dat is ook voor Vlaanderen een belangrijk issue binnen het goed nabuurschap. Daarover zijn al contacten gelegd. En zal via diplomatieke weg ook verder actie worden ondernomen.